പുരാതന നാഗരികതകള്‍ എന്നും നമുക്ക് അത്ഭുതവും ആശ്ചര്യവുമായിരുന്നു,
പരിമിതികളെ അനുകൂല സാഹചര്യങ്ങളാക്കി മാറ്റിയ നമ്മുടെ പൂര്‍വ്വികര്‍ തെളിച്ച
വഴിയേയാണ്‌ നാം ഇന്നും മുന്നോട്ട് പോകുന്നത്.
ഒറ്റപ്പെട്ട നാഗരികതകൾ പല
സ്ഥലങ്ങളിലും സ്വതന്ത്രമായി ഉടലെടുത്തതാണെന്ന് പല ചരിത്രാന്വേഷികളും
വിശ്വസിക്കുന്നു; തുടക്കത്തിൽ ടൈഗ്രിസ്, യൂഫ്രട്ടീസ് നദികൾക്ക് ചുറ്റുമുള്ള
മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയിലും, കുറച്ച് കഴിഞ്ഞ് ഈജിപ്തിലും കിഴക്കൻ
മെഡിറ്ററേനിയനിലും. മറ്റ് നാഗരികതകൾ ഏഷ്യയിൽ ഉടലെടുത്തത് ആധുനിക ഇന്ത്യയിലെ
സിന്ധു നദിയുടെയും ഇന്നത്തെ ചൈനയിലെ മഞ്ഞ നദിയുടെയും തീരത്താണ്.
ഈ
ആദ്യകാല നാഗരികതകൾക്ക് എല്ലാ കാര്യങ്ങളും സ്വയം കണ്ടുപിടിക്കുകയോ
കണ്ടെത്തുകയോ ചെയ്യേണ്ടിയിരുന്നു, കാരണം പടിഞ്ഞാറ് ഗ്രീക്കുകാർ അല്ലെങ്കിൽ
കിഴക്ക് ചൈനക്കാർ തുടങ്ങിയ പിൽക്കാല നാഗരികതകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി,
അവർക്ക് മുന്‍ഗാമികളായി ആരുമില്ലായിരുന്നു. അതിനാൽ, ഈജിപ്തുകാർക്ക്
ഗണിതശാസ്ത്രം, ജ്യാമിതി, സർവേയിംഗ്, ലോഹശാസ്ത്രം, ജ്യോതിശാസ്ത്രം,
അക്കൗണ്ടിംഗ്, എഴുത്ത്, പേപ്പർ, മരുന്ന്, റാമ്പ്, ലിവർ, കലപ്പ, ധാന്യം
പൊടിക്കുന്നതിനുള്ള മില്ലുകൾ, വലിയ സംഘടിത സമൂഹങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ
സാമഗ്രികളും കണ്ടുപിടിക്കേണ്ടി വന്നു.
കണ്ടെത്തലുകൾ നടത്തുന്നതിനും
നഷ്ടപ്പെടുന്നതിനും മറ്റുള്ളവർക്ക് സ്വായത്തമാക്കുന്നതിനും മൂവായിരം
വർഷങ്ങൾ എന്ന നീണ്ട സമയമായതിനാൽ ഇത് നിർണ്ണയിക്കാൻ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്.
ഉദാഹരണമായി ഗ്രീക്കുകാർ ഗണിതശാസ്ത്രം കണ്ടുപിടിച്ചതിൻ്റെ ക്രെഡിറ്റ്
എടുക്കുന്നു, എന്നാൽ ഈജിപ്തുകാരിൽ നിന്നാണ് അവര്‍ ഗണിതം പഠിച്ചുത് എന്ന
കാര്യം മനപ്പൂര്‍വ്വം വിസ്മരിക്കുന്നു. പിന്നീടവര്‍ ഈ അറിവുകളെ
വികസിപ്പിക്കുകയും മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു എന്നത് വാസ്ഥവമാണ്.
ബിസി
3000 -കള്‍ എന്നത് സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ വികസനത്തിന്, പ്രത്യേകിച്ച്
ലോഹനിർമ്മാണത്തിന്‍റെ നിർണായക സമയമായിരുന്നു. ഈജിപ്തുകാരും
മെസൊപ്പൊട്ടേമിയക്കാരും ചെറിയ അളവിലുള്ള ടിൻ അയിരിനെ ചെമ്പ് അയിരുമായി
കലർത്തി വെങ്കലം നിർമ്മിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് കണ്ടെത്തി. ഇതുപോലെ ഇന്നും
നിലനില്‍ക്കുന്ന ഈജിപ്ത്യന്‍ കണ്ടെത്തലുകളെ കുറിച്ച് ഇവിടെ വായിക്കുക :
പിരമിഡുകൾ :
പിരമിഡുകള്‍ ഇന്നും അവയുടെ വസ്തുവിലും വലിപ്പത്തിലും നമ്മെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്ന നിര്‍മ്മിതിയാണ്‌. അവയുടെ നിര്‍മ്മാണ രീതിയും വൈവിധ്യമായ ഉള്ളടക്കവും ഇന്നും പഠന വിധേയമാണ്. ബിസി 2667-2648 കാലഘട്ടത്തിൽ സോസർ രാജാവിനുവേണ്ടിയാണ് ഏറ്റവും പഴക്കമേറിയ പിരമിഡ് സ്ഥാപിച്ചത്. യഥാർത്ഥത്തിൽ നമുക്ക് അറിയാവുന്ന രൂപകല്പന ചെയ്ത് നിർമ്മിച്ച ആദ്യത്തെ സ്മാരക ശിലാ കെട്ടിടമാണിത്.
എഴുത്ത് :
മെസൊപ്പൊട്ടേമിയക്കാർക്കൊപ്പം, ഈജിപ്തുകാർ അവരുടെ ഭാഷയെ ക്രോഡീകരിച്ച രചനാ രൂപത്തിലേക്ക് വികസിപ്പിച്ചിരുന്നു. എഴുത്തിൻ്റെ ആദ്യകാല രൂപങ്ങളെല്ലാം സചിത്ര രീതിയില്‍ ആയിരുന്നു. എല്ലാ എഴുത്ത് സംവിധാനങ്ങളും അവര്‍ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു, പക്ഷേ ചിത്രങ്ങൾ അമൂർത്ത രൂപങ്ങളാക്കി മാറ്റുന്നതിനാൽ അവയുടെ യഥാർത്ഥ രൂപങ്ങൾ നഷ്ടപ്പെടും. ഈജിപ്തുകാരെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം രസകരമായ കാര്യം എന്തെന്നാൽ, അവരുടെ എഴുത്ത് ഹൈറാറ്റിക് എന്ന അമൂർത്ത രൂപത്തിലേക്ക് മാറിയെങ്കിലും, ഹൈറോഗ്ലിഫിക് ചിത്രങ്ങൾ അവയുടെ യഥാർത്ഥ രൂപങ്ങളിൽ അവർ മനഃപൂർവം സംരക്ഷിച്ചു.
പാപ്പിറസ് ഷീറ്റുകൾ :
പേപ്പറുകളുടെ ആദ്യകാല മാതൃകകളാണ് പാപ്പിറസ് ഷീറ്റുകൾ - മറ്റെല്ലാ നാഗരികതകളും കല്ല്, കളിമൺ ഗുളികകൾ, മൃഗങ്ങളുടെ തോൽ, തടി വസ്തുക്കൾ അല്ലെങ്കിൽ മെഴുക് എന്നിവയാണ് എഴുത്ത് പ്രതലമായി ഉപയോഗിച്ചു വന്നത്. എന്നാല്‍ 3000 വർഷത്തിലേറെയായി, പുരാതന ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട എഴുത്ത് സാമഗ്രിയായിരുന്നു പാപ്പിറസ്. ഇത് മെഡിറ്ററേനിയനിലുടനീളം കയറ്റുമതി ചെയ്യപ്പെടുകയും റോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിലും ബൈസൻ്റൈൻ സാമ്രാജ്യത്തിലും വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു. എ ഡി ഏഴാം നൂറ്റാണ്ട് വരെ യൂറോപ്പിൽ ഇതിൻ്റെ ഉപയോഗം തുടർന്നു, ഇവ കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ഉപരോധമാണ് യൂറോപ്യന്മാരെ കടലാസ് ഉപയോഗിക്കാൻ നിർബന്ധിതരാക്കിയത്.
കറുത്ത മഷി :
ഈജിപ്തുകാർ വെജിറ്റബിൾ ഗം, സോട്ട്, തേനീച്ച മെഴുക് എന്നിവ കലർത്തി കറുത്ത മഷി ഉണ്ടാക്കി. അവർ പല നിറങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതിനായി ഓച്ചർ പോലുള്ള മറ്റ് വസ്തുക്കൾ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.
കാള വലിക്കുന്ന കലപ്പ :
കാളയുടെ ശക്തി ഉപയോഗിച്ച് കലപ്പ വലിച്ചപ്പോള്‍ സംഭവിച്ചത് കൃഷിയിലെ വിപ്ലവമാണ്. ഈ ഈജിപ്ഷ്യൻ കണ്ടുപിടുത്തത്തിൻ്റെ പരിഷ്കരിച്ച പതിപ്പുകൾ ഇപ്പോഴും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കർഷകർ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ട്രാക്റ്ററുകള്‍ ഉള്‍പ്പടെ പലതും ഇതിന്‍റെ പിന്‍ഗാമികളാണ്.
അരിവാൾ :
നെല്ല്,
ഗോതമ്പ്, ബാർലി തുടങ്ങിയ ധാന്യങ്ങൾ എളുപ്പത്തില്‍ വിളവെടുക്കുന്നതിനും
കാര്‍ഷിക രംഗത്ത് പലതും മുറിക്കുന്നതിനും ഉപയോഗിക്കുന്ന വളഞ്ഞ കത്തിയായ
അരിവാള്‍ കണ്ടു പിടിച്ചതും ഈജിപ്ഷ്യന്‍ കാരാണ്.
ജലസേചനം :
നൈൽ നദിയുടെ വാർഷിക വെള്ളപ്പൊക്കം ഉപയോഗപ്പെടുത്താനും ദൂരെയുള്ള വയലുകളിലേക്ക് വെള്ളം എത്തിക്കാനും ഈജിപ്തുകാർ കനാലുകളും ജലസേചന ചാലുകളും നിർമ്മിച്ചു. ഇന്നും ഇതേ മാതൃകകള്‍ ലോകത്തില്‍ എല്ലായിടത്തും പിന്തുടരുന്നു.
ഏത്തം അഥവാ ഷാദൂഫ് (Shadoof) :
ഒരു അറ്റത്ത് ഭാരവും മറുവശത്ത് ഒരു ബക്കറ്റും ഉള്ള ഒരു നീണ്ട ബാലൻസിങ് പോൾ ആണ് ഏത്തം. വൈദ്യുത പാമ്പുകള്‍ നിലവില്‍ വരുന്നത് വരെയും നമ്മുടെ നാടുകളില്‍ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഈ രീതി ഇപ്പോഴും ചിലയിടങ്ങളില്‍ സജീവമാണ്. താഴ്ന്ന നിലത്ത് നിന്നും ബക്കറ്റിൽ വെള്ളം നിറയ്ക്കുകയും എളുപ്പത്തിൽ ഉയർത്തുകയും പിന്നീട് ഉയർന്ന നിലത്തേക്ക് ഒഴിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന രീതിയാണ് ഇത്.
കലണ്ടർ :
കിഴക്കൻ ആകാശത്ത് സിറിയസ് വീണ്ടും പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത് രേഖപ്പെടുത്തിയാണ് ഈജിപ്തുകാർ സൗര കലണ്ടർ രൂപപ്പെടുത്തിയത്. നൈൽ നദിയുടെ വാർഷിക വെള്ളപ്പൊക്കവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്ന ഒരു നിശ്ചിത ഇടവേളയായിരുന്നു അത്. അവരുടെ കലണ്ടറിന് 365 ദിവസവും 12 മാസവും ഓരോ മാസത്തിലും 30 ദിവസങ്ങളും വർഷാവസാനം അഞ്ച് ഉത്സവ ദിനങ്ങളും ഉണ്ടായിരുന്നു. എന്നാല്‍ ഒരു ദിവസത്തിൻ്റെ അധിക ഭാഗം അവർ കണക്കാക്കിയില്ല, ഈ കലണ്ടറാണ് ടോളമി മൂന്നാമൻ ഓരോ നാല് വർഷത്തിലും 365 ദിവസങ്ങളിൽ ഒരു ദിവസം കൂട്ടിച്ചേർത്ത് പരിഷ്കരിക്കുകയും, ഇന്നും അതിന്റെ ആധുനിക രൂപം ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഘടികാരങ്ങൾ
സമയത്തെ
മനസ്സിലക്കുവാനായി നാം ഇന്നും ഉപയ്യോഗിക്കുന്ന ക്ലോക്കിന്‍റെ ആദ്യ രൂപവും
ഈജിപ്തുകാരുടെ സംഭാവനയാണ്. അവര്‍ രണ്ട് തരം ക്ലോക്കുകൾ
കണ്ടുപിടിച്ചിരുന്നു, പകൽ സമയങ്ങളില്‍ സൂര്യ പ്രകാശത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി
പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന സൂര്യ ഘടികാരങ്ങളും (ഒബെലിസ്ക്) മറ്റ് സമയങ്ങളില്‍ ജല
ഘടികാരവുമാണ് അവര്‍ ഉപയോഗിചിരുന്നത്. ഒബെലിസ്കുകളുടെ ഉപയോഗത്തിൽ നിന്ന് അവർ
വർഷത്തിലെ ഏറ്റവും ദൈർഘ്യമേറിയതും ഹ്രസ്വവുമായ ദിവസങ്ങൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞു.
ബിസി
16-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ കൊട്ടാരം ഉദ്യോഗസ്ഥനായ അമെനെംഹെറ്റിൻ്റെ ശവകുടീരത്തിലെ
ഒരു ലിഖിതത്തിൽ ഒരു കല്ല് പാത്രത്തിൽ നിന്ന് നിർമ്മിച്ച ഒരു ജലഘടികാരം
കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. അടിയിൽ ഒരു ചെറിയ ദ്വാരമുള്ള ഇത് സ്ഥിരമായ വേഗതയിൽ
വെള്ളം ഒഴുകുന്ന രീതിയില്‍ ആണ് നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. മണിക്കൂറുകൾ
കടന്നുപോകുന്നത് വിവിധ തലങ്ങളിൽ അകലത്തിലുള്ള അടയാളങ്ങളിൽ നിന്ന് അളക്കാൻ
കഴിയും. കർണാക് ക്ഷേത്രത്തിലെ പൂജാരി, മതപരമായ ചടങ്ങുകൾ നടത്തുന്നതിനുള്ള
ശരിയായ സമയം നിർണ്ണയിക്കാൻ രാത്രിയിൽ സമാനമായ ഉപകരണം ഉപയോഗിച്ചു.
പോലീസ് :
ക്രമ സമാധാന പാലനത്തിനായുള്ള പോലീസ് സംവിധാനങ്ങള്‍ ഓരോ നാടിന്റെയും സ്വൈര്യ ജീവിതത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടകമാണ്. എന്നാല്‍ ഈ പോലീസ് സംവിധാനത്തിന്‍റെ ആരംഭവും ഈജിപ്തില്‍ നിന്നാണെന്ന് നിങ്ങള്‍ക്ക് അറിയാമോ ? ആദ്യ കാലത്ത് പ്രാദേശിക ഉദ്യോഗസ്ഥർ അവരുടെ സ്വകാര്യ പോലീസ് സേന എന്നാ രീതിയിലാണ് ആരംഭിച്ചതെങ്കിലും പിന്നീട് കൂടുതൽ കേന്ദ്രീകൃതമായ പോലീസ് സേന വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. സമ്പന്നരോ ദരിദ്രരായ പൗരന്മാരോ നിയമത്തിന് അതീതരായിരുന്നില്ല, സ്വത്ത് കണ്ടുകെട്ടൽ, മർദനം, വികൃതമാക്കൽ (ചെവിയും മൂക്കും ഛേദിക്കൽ ഉൾപ്പെടെ) മുതൽ ശരിയായ സംസ്കാരം നടത്താത്ത മരണ ശിക്ഷകൾ വരെയും ഉണ്ടായിരുന്നു. മരണാനന്തര ജീവിതത്തിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നതിന് ശരിയായ ശവസംസ്കാരം അനിവാര്യമാണെന്ന് ഈജിപ്തുകാർ വിശ്വസിച്ചു, അതിനാൽ ഈ അവസാനത്തെ ശിക്ഷ വളരെയധികം ഭീതികരം ആയിരുന്നു. എന്നാല്‍ ഈ ശികഷകള്‍ക്ക് കാരണമായ മിക്ക കുറ്റകൃത്യങ്ങളും നിസ്സാര സ്വഭാവമുള്ളതായിരുന്നു.
ശസ്ത്രക്രിയാ ഉപകരണങ്ങൾ :
ഈജിപ്തുകാരാണ് ശസ്ത്രക്രിയ കണ്ടുപിടിച്ചത് എന്നതിന്‍റെ തെളിവാണ് 1862 -ല്‍ എഡ്വിൻ സ്മിത്ത് കണ്ടെടുത്ത പാപ്പിറസില്‍ പ്രസ്താവിക്കുന്നത്. തല, കഴുത്ത്, തോളുകൾ, സ്തനങ്ങൾ, നെഞ്ച് എന്നിവയ്ക്ക് പരിക്കേറ്റ 48 ശസ്ത്രക്രിയാ കേസുകൾ ഇത് വിവരിക്കുന്നു. സൂചിയും നൂലും ഉപയോഗിച്ച് മുറിവുകൾ തുന്നിച്ചേർക്കുന്നതിനുള്ള നിർദ്ദേശങ്ങളോടുകൂടിയ ശസ്ത്രക്രിയാ സമയത്ത് ഉപയോഗിക്കുന്ന ഉപകരണങ്ങളുടെ ഒരു ലിസ്റ്റ് ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഈ ലിസ്റ്റിൽ ലിൻ്റ്, സ്വാബ്സ്, ബാൻഡേജ്, പശ പ്ലാസ്റ്റർ, സർജിക്കൽ സ്റ്റിച്ചുകൾ, ക്യൂട്ടറൈസേഷൻ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. മസ്തിഷ്കത്തെക്കുറിച്ച് ഒരു പഠനം നടത്തുന്നതിനുള്ള ആദ്യകാല രേഖ കൂടിയാണിത്. സ്കാൽപെൽ, കത്രിക, ചെമ്പ് സൂചികൾ, ഫോഴ്‌സ്‌പ്‌സ്, സ്പൂണുകൾ, ലാൻസെറ്റുകൾ, കൊളുത്തുകൾ, പേടകങ്ങൾ, പിൻസർ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന ശസ്ത്രക്രിയാ ഉപകരണങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം കെയ്‌റോ മ്യൂസിയത്തിലുണ്ട്.
വിഗ്ഗുകൾ :
പുരാതന ഈജിപ്റ്റുകാര്‍ വേനൽക്കാലത്ത് തല വൃത്തിയായി സൂക്ഷിക്കുന്നതിനും പേൻ പോലുള്ള കീടങ്ങളെ തടയുന്നതിനും തല മൊട്ടയടിച്ചിരുന്നു. മാത്രമല്ല പുരോഹിതന്മാർ അവരുടെ ജോലിയുടെ ഭാഗമായും മുടികള്‍ നീക്കം ചെയ്തിരുന്നു.എനാല്‍ മുടി ആവശ്യമുള്ളവര്‍ക്കായി വിവിധ ശൈലികളിൽ സുഗന്ധമുള്ള തേനീച്ചമെഴുകിൽ നിര്‍മ്മിച്ച വിഗ്ഗുകൾ ഈജിപ്റ്റില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു.
കോസ്മെറ്റിക് മേക്കപ്പ്
ബിസി 4000-ൽ തന്നെ ഈജിപ്ഷ്യൻസ് മേക് അപ്പ് സംവിധാനങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയിരുന്നു എന്നത് അത്ഭുതകരമായ വസ്തുതയാണ്.. മാത്രമല്ല അവര്‍ ഐ മേക്കപ്പ് പോലും ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ഗലീന എന്ന ലെഡ് ധാതുവുമായി സംയോജിപ്പിച്ച് കോൾ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു കറുത്ത തൈലം ഉണ്ടാക്കി. മാത്രമല്ല ഗലീനയുമായി മലാക്കൈറ്റ് സംയോജിപ്പിച്ച് അവർ ഗ്രീൻ ഐ മേക്കപ്പും ഉണ്ടാക്കി. സ്ത്രീകളും പുരുഷന്മാരും ഐ മേക്കപ്പ് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. നേത്രരോഗങ്ങളെ സുഖപ്പെടുത്താനും കണ്ണ് തട്ടാതിരിക്കാനും ഇതിന് കഴിയുമെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നു.
ടൂത്ത്പേസ്റ്റ്
2003-ൽ വിയന്നയിൽ നടന്ന ഡെൻ്റൽ കോൺഫറൻസിൽ, ദന്തഡോക്ടർമാർ പുരാതന ഈജിപ്ഷ്യൻ ടൂത്ത് പേസ്റ്റിൻ്റെ ഒരു പകർപ്പ് നിര്‍മ്മിച്ചു. കാളയുടെ കുളമ്പുകൾ, ചാരം, കത്തിച്ച മുട്ടത്തോടുകൾ, പ്യൂമിസ് എന്നിവ പൊടിച്ചെടുത്താണ് അവര്‍ അത് വീണ്ടും നിര്‍മ്മിച്ചത്. എഡി നാലാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പാപ്പിറസിൽ എങ്ങനെ ബ്രഷ് ചെയ്യണം എന്ന ഗൈഡും ഉണ്ടായിരുന്നു. മറ്റൊരു ടൂത്ത് പേസ്റ്റ് കുറിപ്പില്‍ ഇത് നിര്‍മ്മിക്കാനായി കൃത്യമായ അളവിൽ റോക്ക് സാള്‍ട്ട്, തുളസി, ഉണങ്ങിയ ഐറിസ് പുഷ്പം, കുരുമുളക് ധാന്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് എങ്ങനെ വെളുത്ത നിറത്തിലുള്ള പല്ലുകള്‍ നിലനിര്‍ത്താം എനും എഴുതിയിരുന്നു.
മമ്മിഫിക്കേഷൻ :
ഈജിപ്തുകാർ മരിച്ചവരുടെ ശരീരം സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ വളരെ വിദഗ്ധരായിരുന്നു, ആയിരക്കണക്കിന് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷവും ആ കാലഘട്ടത്തില്‍ ഉണ്ടായിരുന്ന അസ്ഥി ക്ഷയം, സന്ധിവാതം, ദന്തക്ഷയം, മൂത്രസഞ്ചിയിലെ കല്ലുകൾ, പിത്താശയക്കല്ലുകൾ തുടങ്ങിയ രോഗങ്ങളെക്കുറിച്ച് നമുക്ക് അറിയാനായത് കൃത്യമായി സൂക്ഷിച്ച മമ്മികളിലൂടെയാണ്.
